LCA – анализ жизненного цикла
LCA – Yaşam Döngüsü Analizi Nedir?
LCA (Life Cycle Assessment – Yaşam Döngüsü Analizi) ISO 14040/44 standartlarına göre bir ürünün, hizmetin veya bir prosesin hammaddelerinin elde edilmesinden başlayarak, işleme, üretim, kullanım, yaşam sonu ve bertarafına kadar tüm yaşam döngüsü boyunca çevresel etkilerinin hesaplandığı, ölçülebildiği, raporlanabildiği, kaynak verimliliği ve atık oluşum miktarı dâhil bilgiler veren bir değerlendirme yöntemidir.
Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi (LCA), ürün veya hizmetlerin tüm yaşam döngüleri boyunca potansiyel çevresel etkilerinin sistematik analizi olarak tanımlanır.
Bir Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi (Yaşam Döngüsü Analizi) sırasında, bir ürünün veya hizmetin tüm yaşam döngüsü boyunca (üretim, dağıtım, kullanım ve kullanım ömrü sonu aşamaları) potansiyel çevresel etkilerini değerlendirirsiniz. Bu aynı zamanda üretim (örneğin, ham, yardımcı ve işletim malzemeleri üretimi), kullanım aşaması ve bertaraf (örneğin, atık yakma) ile ilişkili yukarı akış (örneğin tedarikçiler) ve aşağı akış (örneğin atık yönetimi) süreçlerini içerir.
Yaşam döngüsü etki değerlendirmesi (LCIA), çevreden gelen tüm ilgili girdileri (örn. Cevher ve ham petrol, su, arazi kullanımı) ve ayrıca hava, su ve toprağa emisyonları (örn. Karbondioksit ve nitrojen oksitler) kapsar. Uluslararası Standardizasyon Örgütü, ISO 14040 ve 14044’e göre bir Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi yapmak için yönergeler ve gereksinimler sağlar.
LCA çalışmaları son 30 yıldan bugüne giderek önem kazanmış ve bugün dünyada içtiğimiz sudan evlerimizde kullanılan inşaat malzemeleri ve teknoloji ürünlerine kadar oldukça geniş bir yelpazede yürütülen çalışmalardır. Ürün bazında ve üretim hattı bazında analiz yapılan LCA çalışmaları üretici firmalar ve servis sağlayıcı-tedarikçiler tarafından daha büyük kapsama alınarak ürün ve servislerin geniş sınırlarda tüm etkileri içine alacak biçimde hesaplanması beklentilerini doğurmuştur. Yaşam döngüsü değerlendirmesinin faydaları şu şekilde sıralanabilir:
- Ürünlerin sürdürülebilirliğinin çeşitli yaşam döngüsü safhaları boyunca ölçülebilmesi ve yönetilmesi.
- Ürünlerin yaşam döngüsünün her aşamasında önemli çevresel etkilerini belirlenmesi.
- Üretim proseslerinin her aşamasında ayrı ayrı çevresel etkilerin ve bunlara katkı sağlayan hot-spotların belirlenmesi.
- Potansiyel iyileştirme ve yatırımlar için karar alma sürecine yardımcı olması.
- Üretimde ürünlerin sürdürülebilirliklerini karşılattırılması ve iyileştirmelerin uygulanması.
- Sürdürülebilirlik planları hazırlanmasında yol gösterici olması; risklerin ve potansiyel yükümlülüklerin yönetilmesi.
- Daha az olumsuz çevresel etkiye sahip ürünler için talebin teşvik edilmesi.
- Tedarik süreçlerinin optimize edilmesi ve rekabet avantajı
LCA Yaşam Döngüsü Kurumsal Karbon Ayakizinin aksine, firmanın kendi faaliyetlerinin sınırları dışındaki sera gazı emisyonlarını çevresel etkilerini de göz önüne alır. Buna tedarikçilerin, müşterilerin ve distribütörlerin ürünün imalatı ve kullanımı ile ilgili olanlar dahildir. Aynı zamanda, atıkların atılmasından ve geri dönüşümün etkisiyle oluşan emisyonları da kapsar.
“6 RE felsefesi”:
1.re-think (yeniden etraflıca düşünmek): ürün ve işlevi hakkında detaylı analiz yapmak,
2.re-duce (azaltmak): hammadde ve enerji sarfiyatını yaşam döngüsü boyunca azaltmak,
3.re-place (yerini değiştirmek/ikame): zararlı maddeler yerine daha az zararlı olanları kullanmak,
4.re-cycle (geri dönüşüm): geri kazanılabilecek materyallerin seçimi,
5.re-use (yeniden kullanım): ürünün tekrar kullanılabilecek şekilde üretilmesi,
6.re-pair(onarmak): onarıma(tamire) uygun üretmek,
LCA Amacı
- Kaynak tüketiminin azaltılması,
- Çevresel salınımların dolayısıyla etkilerin azaltılması,
- Sosyal etmenlerin iyileştirilmesi ve/veya geliştirilmesi,
- Ekonomik ve çevresel faktörler arasındaki pozitif bağlantıları betimlemek ve vurgulamak.
LCA Uygulama Amaçları
Birleşmiş Milletler, Avrupa Birliği ve bir çok devlet YDD analizini yıllar önceden kullanmaya başlamış ve bu analizlerin sonuçlarına göre politikalarına yön vermektedirler.
- Ürün Etki Ölçme
- Eko Etiketleme
- Çevresel Etkileri Belirleme
- Ürün Karşılaştırma
- Ürün Geliştirme ve İyileştirme
- Stratejik Planlama
- Karar Verme
- Pazarlama
- Diğer
LCA Aşamaları
1.Hammadde Üretimi: Ürünü oluşturmak için gereken bir ya da daha fazla hammaddenin üretimi
2.Ürün veya Hizmet Üretimi: Ürün veya hizmetlerin imalat veya meydana getirilme aşaması
3.Tüketim / Ürün ya da Hizmet Kullanım: Ürün müşteriye servis edildikten sonra kullanım aşaması
4.Bertaraf: Ürünlerin geri dönüşüme sokulmadığı durumlarda imha etme aşaması
5.Geri Dönüşüm: Ürünün tekrar hammadde olarak dönüşüm aşaması
6.Nakliye: Tüm ara stepler dahil olmak üzere ürün yada hizmetin lojistik aşaması
LCA Değerlendirme Adımları
Hedef ve Kapsam Tanımı: Bu aşamada, değerlendirmek istediğiniz ürün veya hizmeti tanımlarsınız, karşılaştırma için işlevsel bir temel seçersiniz ve gerekli ayrıntı düzeyini tanımlarsınız l. Daha sonra amaç, uygulama ve hedef kitle dahil kapsamı belirleyen bir hedef belirlersiniz. Son olarak, bu hedefin eleştirel bir incelemesinin gerekip gerekmediğini belirlersiniz.
Envanter Analizi: Burada bir veri derlemesi ve ortamdan çıkarılan ve ortamdaki yayınların envanter analizini gerçekleştirirsiniz. Nihai envanter, ürün veya hizmetinizin yaşam döngüsü ile ilgili tüm girdilerin ve çıktıların bir listesini sağlar.
Etki Değerlendirmesi: Etki değerlendirmesinde, kaynak kullanımını ve üretilen emisyonları potansiyel etkilerine göre sınıflandırır ve bunları sınırlı sayıda etki kategorisi için nicelendirirsiniz ve bunları daha sonra LCA çalışmasının amacı için göreceli önemi açısından değerlendirebilirsiniz.
Yorumlama: Yukarıdaki bilgilerle sonuçları katkılar, alaka düzeyi, sağlamlık, veri kalitesi ve sınırlamalar açısından tartışırsınız ve ürün (ler) in veya hizmetlerin çevre üzerindeki olumsuz etkilerini azaltmak için tüm fırsatları sistematik olarak değerlendirirsiniz. etki kategorileri veya yaşam döngüsü aşamaları arasında geçiş yükü. Yükün değiştirilmesinden kaçınmak, LCA yaklaşımının temel bir gücüdür.
LCA beşikten mezara kavramıyla yaklaşır:
- Hammadde Eldesi
- Üretim
- Nakliye
- Tüketim
- Bertaraf
- Geri kazanım
LCA çalışmaları yapılırken çok geniş bir veri setine sahip olmak gerekir. Aynı zamanda bu veri setlerinin sürekli güncellenmesi gerekmektedir. Aksi takdirde yapılan LCA çalışmaları doğru sonuçlar vermez ve bağımsız doğrulayıcılar tarafından onaylanması gerekiyorsa onaylanması söz konusu olmaz. Bu nedenle QSI Belgelendirme olarak dünyanın en geniş ve güncel veri tabanına sahip yazılımı olan SimaPro yazılımını kullanıyoruz.
Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi Terminolojisi
Sistem Sınırı: Bu, ürünün yaşam döngüsü aşamalarında dahil edilen ve dikkate alınmayan faaliyetlerin bir açıklamasıdır.
Ürün sistemi: İşlevsel birimle ilişkili sistem sınırı içindeki tüm faaliyetlerin tamamı.
Fonksiyonel Birim: Ürün sistemini sağlanan işlev (ler) e göre ölçeklendirmek için referans birimi. Tüm değerlendirmeleri bu üniteye göre yaparsınız. Örnekler arasında 100 çift el kurutulmuş (ör., Kağıt havlular ve elektrikli el kurutma makineleri için), 1 litre kahve (ör. Kahve makineleri için), 1.000 sayfa basılı (ör. Ofis yazıcıları için) veya 1 ton kilometre (ör., yük taşımacılığı için).
Referans Akışı: İşlevsel birimi sağlamak için gereken, kütle, enerji, alan, hacim veya diğer herhangi bir fiziksel birim olarak ifade edilen ürün miktarı. Ara ürünleri veya hammaddeleri belirli bir son kullanım olmaksızın değerlendiren LCA’lar için, referans akışı işlevsel birim olarak işlev görebilir (örneğin, 1 ton metal A veya kimyasal B).
Yaşam Döngüsü Envanter Analizi (LCI):
Sistem sınırını geçen ürün sistemine giren ve çıkan girdileri (kaynak ve enerji akışları) ve çıktıları (emisyonlar ve diğer salımlar) ölçmek için gerekli tüm verilerin toplanması ve analizi.
Yaşam Döngüsü Etki Değerlendirmesi (LCIA):
Kapsamlı bir dizi etki kategorisi kullanılarak LCI analiz sonuçlarına dayalı olarak potansiyel çevresel etkilerin değerlendirilmesi.
Yorumlama: Bir sonuca varmak, senaryoları karşılaştırmak (LCA analizinin diğer bir temel işlevi) ve mevcut iyileştirme potansiyellerini belirlemek için LCI ve LCIA sonuçlarının bulgularını tartışmak ve değerlendirmek.
Raporlama: LCA çalışmasını ISO 14044 gerekliliklerine uygun olarak kapsamlı ve şeffaf bir şekilde belgelemek.
Eleştirel İnceleme: ISO 14044 gerekliliklerine uyulduğunu doğrulamak için bir veya daha fazla bağımsız uzman (lar) tarafından uygunluk değerlendirmesi, böylece LCA çalışmasının güvenilirliğini ve sonuçlarını iletme yeteneğini arttırır. Bir şirketin rakip bir ürüne göre çevresel üstünlük iddialarını kamuya açıklamayı planlaması halinde, LCA çalışması üç bağımsız uzmandan oluşan bir panel tarafından harici olarak gözden geçirilmelidir.